کد مطلب:44899 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » روانشناسي

آيا مي توان خيالبافي را نقص شمرد؟ و در اين صورت چگونه بايد آن را علاج كرد؟

خيالبافي به گونه افراطي، از ضعف هاي روحي شمرده شده است و اين بيماري در هر كسي وجود داشته باشد، موجب ركود و عقب افتادگي انسان مي گردد و راه علاج آن اين است كه انسان مصمّم شود در هر زمينه اي كه پيشرفت در آن لازم است، نخست آگاهي لازم را به دست آورد; آن گاه با برنامه ريزي صحيح و نظم دقيق و مقاومت و پايداري آن را به انجام برساند.
و فلسفه آن اين است كه انسان وقتي از انديشه و تفكّر خويش بهره نبرد، با گذشت زمان تفكّر او به توهّم، وسوسه و خيال تبديل مي شود.
تفكّر چيست؟
قدرت چاره انديشي و راهيابي را تفكّر مي گويند. هنگامي كه انسان مطلوبي دارد يا مي خواهد از مشكل يا درد سري نجات يابد، تفكّر با ارائه راهكاري - به وسيله خود شخص يا با مشورت ديگران - انسان را از حيرت و سرگرداني مي رهاند; سپس عقل به ارزيابي چاره ها پرداخته، بهترين را انتخاب مي كند. امّا وقتي انسان پيوسته به انديشه و تفكّر خويش تمسّك نجويد، به خيال و توهّم پناه مي برد. و اين امر شايد بدان جهت باشد كه براي انسان سهل الوصول تر است!
بي شك در پي سهل رفتن ركود و انحطاط روحي را به همراه خواهد آورد; چنانكه اقبال مي گويد:
سهل را جستن در اين دير كهن اين دليل آن كه جان رفت از بدن
داستان مردي كه تنها دارايي او يك كوزه شيره بود و در خيال آن را فروخت و گوسفندي خريد و سپس بر گوسفندانش افزوده گشت تا به گلّه اي رسيد و سپس با تصوّر خويش چوب را چرخاند كه گلّه را راهي كند كه ناگهان چوب دستي به ظرف شيره اصابت كرده، آن را شكست; جالب و شنيدني است.
به هر حال، بايد از سرمايه واقعي خود استفاده كرد. تعبير زيباي قرآن كه مي فرمايد: «ليس بامانيكم(4)... وعده الهي بر وفق آرزوها و خيالهاي شما و ديگران نيست»، شايد اشاره به همين باشد. البته اين رهنمود براي زماني است كه اين بيماري مُزمن نشده باشد و در صورت فراگيري بايد با يك روان كار مشورت شود.
بنابراين، قوّه خيال به خودي خود يك استعداد به شمار مي رود; و آن را يكي از عناصر تشكيل دهنده آثار هنري - به ويژه شعر - مي شناسند; و تا وقتي كه به گونه افراطي جلو نكند، استفاده از آن بي اشكال است.

(بخش پاسخ به سؤالات )